Tot nader orde leven wij in een rechtsstaat. Dat houdt ondermeer in dat:
1° iemand pas onwettig bezig is wanneer en in de mate hij wetgeving, sensu lato, schendt of niet respecteert
2° partijen hun rechten slechts kunnen ontlenen hetzij aan wetgeving, wederom sensu lato, hetzij aan contracten. In dat laatste geval gelden deze rechten dan in principe ook nog maar enkel ten overstaan van de tegenpartijen bij die contracten. Dit geldt, wederom in principe, voor iedereen, of het nu Porsche AG, First of een klein mod-team is.
Daarvan vertrekkende zou, wat de Porsche Cup-mod betreft, Porsche AG zich inderdaad met recht en reden en succesvol tegen de publicatie en/of verspreiding daarvan kunnen verzetten voor zover zij inderdaad uit bestaande wetgeving, sensu lato, rechten put die door de publicatie/verspreiding van die mod geschonden worden. Op basis van wat opzoekwerk en nalezen van redelijk vlot beschikbare informatie, zie ik nog altijd niet welke rechten van Porsche AG zouden geschonden worden door een publicatie/verspreiding van een Porsche Supercup Mod voor rFactor.
Ik zet hieronder kort mijn gedachtengang in deze nader uiteen. Dit is niet meer dan dat: mijn gedachtengang. Wel heb ik deze, in de mate van het binnen dit kort tijdsbestek en zonder in Leuven de bib van de Valk in te duiken etc mogelijke, onderbouwd met de toepasselijke regelgeving. Dat betekent niet dat het onmogelijk is dat ik iets over het hoofd zou zien, wat gelet op mijn beperkte ervaring met deze materie, niet ondenkbaar is. Dat betekent ook niet dat een rechter, moest het ooit aan een rechter voorgelegd worden, deze redenering zal volgen. Wel denk ik dat de redenering een groot deel van de toepasselijke, als al niet alle, regelgeving in overweging neemt en voor een rechter minstens verdedigbaar is. Persoonlijk zou ik er zelfs op durven inzetten dat er een redelijk grote kans is dat een rechter ze volgt.
De vraag situeert zich in de sfeer van de intellectuele eigendomsrechten. Ik denk dat daar weinig discussie over zal bestaan. In die sfeer zijn er grosso modo drie soorten rechten die een partij, in casu Porsche AG, uit bestaande regelgeving kan putten, namelijk:
- auteursrechten
- octrooirechten
- merkenrecht
Ik behandel ze hieronder kort alle drie.
a. AuteursrechtenAuteursrechten zijn de rechten die de auteur van een werk van letterkunde of kunst op zijn werk heeft. Kort gezegd komt het erop neer dat de auteur alleen het recht heeft om dergelijk werk te laten verspreiden (of daartoe de toestemming te geven) en in principe recht heeft op de econonomische vruchten van dat werk. Deze rechten worden in België geregeld in de Wet op het Auteursrecht en de naburige rechten van 30 juni 1994, wet die sinds die datum veelvuldig werd aangepast.
In casu kunnen we redelijk kort zijn over deze auteursrechten. Wat Porsche AG in casu wenst te beschermen kwalificeert mijns inziens namelijk niet als wat de betrokken wetgeving verstaat onder een werk van letterkunde of kunst. De betrokken regelgeving is bijgevolg niet van toepassing en Porsche AG kan daar dan ook geen rechten aan ontlenen.
(Parenthese : het feit dat een Porsche 911 niet als een "kunstwerk" beschouwd wordt, is in deze een loutere juridische qualificatie en geenszins een persoonlijke mening. Ik vind namelijk dat er geen groter en mooier kunstwerk bestaat dan een 911
. Einde paranthese.)
De enige situatie die ik kan bedenken die onder het auteursrecht een probleem zou kunnen geven is de volgende.
Indien Porsche AG de software voor zijn sim reeds ver ontwikkeld heeft en deels beschermd heeft, en indien, in die veronderstelling, de mod voor rFactor delen van die software zou gebruiken middels bv een conversie, dan is het duidelijk dat Porsche AG als eigenaar van de software in zijn sim, daar tegen kan optreden. Concreet voorbeeld: indien het mod-team de modellen van de wagens uit de software van Porsche AG (of de simontwikelaar waar Porsche AG mee samenwerkt) zou geconverteerd hebben voor het maken van zijn mod, dan heeft de rechtmatige eigenaar van de eerste software duidelijk een zaak. Alleen heb ik niet de indruk dat dat het geval is en heb ik de indruk dat Enduracers hun mod van nul zelf hebben opgebouwd.
Op basis van auteursrechten heeft Porsche AG mijns inziens dan ook weinig verhaal.
b. OctrooirechtenEen octrooi verleent de houder ervan in de eerste plaats exclusieve exploitatierechten op zijn uitvinding. Aldus heeft de octrooihouder als enige het recht om de beschermde uitvinding te exploiteren. Dit houdt ook het recht in om derden te verbieden de uitvinding te gebruiken zonder voorafgaande toestemming.
Concreet betekent het octrooirecht dat een octrooihouder iedere derde kan verbieden om zonder zijn uitdrukkelijke toestemming een aantal handelingen te stellen, handelingen die worden beschreven in artikel 27 van de wet op de uitvindingsoctrooien (in België een wet van 28 maart 1984 sindsdien meerder malen gewijzigd en tevens aangevuld door andere wetten en internationale verdragen.)
Teneinde te vermijden dat bestaande octrooien het economisch verkeer alsmede de ontwikkeling van nieuwe uitvindingen te hard zou belemmeren, heeft de regelgever evenwel een aantal uitzonderingen en beperkingen voorzien op dit exclusieve exploitatierecht van de octrooihouder. Derden kunnen deze beperkingen en uitzonderingen inroepen om zonder voorafgaande toestemming de uitvinding te gebruiken.
Eén van deze uitzonderingen is het privégebruik. Deze houdt in dat de uit een octrooi voortvloeiende rechten zich niet uitstrekken tot handelingen die in de particuliere sfeer en voor niet-commerciële doeleinden worden verricht. Voor handelingen die zich zuiver in de particuliere sfeer situeren en die geen commerciële doeleinden hebben is dus geen licentie, dit zijnde een toelating van de octrooihouder, nodig. (Bron en voor meer info:
economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Octrooien/)
Toegepast op de case at hand. Een eerste vraag zou kunnen zijn wat een "uitvinding" juist is en of Porsche AG wel octrooien heeft aangevraagd etc. In casu denk ik dat we evenwel er met zekerheid van kunnen uitgaan dat in een doorsnee P911 een paar honderd dingen zitten die kunnen beschouwd worden als een uitvinding en waarvoor Porsche AG octrooien heeft.
Het blijft evenwel de vraag of een modteam dat een mod van de Porsche Supercup verspreid een inbreuk pleegt op één van die octrooien. Mijns inziens niet, en dit om twee redenen:
- ten eerste heeft het mod team geen enkel commercieel doeleinde met de verspreiding van de mod waardoor ze onder de voormelde uitzondering vallen;
- ten tweede is de geest van een octrooi voornamelijk het beschermen van het namaken of gebruiken van een uitvinding zonder toestemming. Indien bijvoorbeeld Renault (of een andere constructeur) morgen ineens wagens zou aanbieden met een automatische bak die identiek is aan de PDK-bak zonder toestemming van Porsche, dan heb je duidelijk een probleem. Wat de mod betreft, ligt het toch heel anders. Er wordt in se niets nagemaakt of geïmiteerd. Er wordt een virtuele voorstelling verspreid die toelaat op een PC een idee te krijgen van hoe het is om te rijden in de Porsche Supercup. Meer niet. Er wordt met andere woorden niets nagemaakt, reden waarom, mijns inziens, de octrooirechten van Porsche AG uberhaupt niet geschonden worden.
c. MerkenrechtDe regelgeving inzake het merkenrecht ligt, met betrekking tot het betrokken geval ingewikkelder als de voorgaande en, als Porsche AG al een zaak zou hebben, dan is het mijns inziens op basis van dit merkenrecht. Reden waarom er hier iets dieper wordt op ingegaan.
Een ingeschreven merk verleent de houder ervan het exclusieve gebruiksrecht. Dit betekent dat hij als enige het recht heeft om het beschermde merkteken te (laten) gebruiken of niet te gebruiken. Bovendien kan de merkhouder het merk overdragen (verkopen) of er een gebruikrecht op verlenen (in licentie geven). De houder heeft tevens het recht om op te treden tegen derden die inbreuk plegen door het merk zonder zijn toestemming te gebruiken.
De merkhouder heeft aldus als enige het recht het merk te gebruiken bij de commercialisering van de producten of diensten waarvoor hij een registratie heeft gekregen. Het essentiële kenmerk van dit exclusief recht ligt in zijn verbodsfunctie. Anderen zullen namelijk hetzelfde of een overeenstemmend teken niet mogen gebruiken zonder de toestemming van de merkhouder. Derden zullen bijvoorbeeld dit teken niet mogen aanbrengen op hun producten of verpakkingen, noch gebruiken in hun reclame.
Toch hangt de exacte omvang van het exclusieve recht – en daaruit vooruit vloeiend verbodsrecht – af van een aantal factoren. Aldus moet, in de regel, het gebruik waartegen de merkhouder wil optreden, zich situeren in het economisch verkeer. Dit concept van ‘economisch verkeer’ wordt wel ruim geïnterpreteerd en omvat ieder gebruik in het kader van een handels- of professionele activiteit waarmee een economisch voordeel wordt nagestreefd. Vallen daar in principe evenwel niet onder, louter privé-gebruik of gebruik met zuiver wetenschappelijke doeleinden.
Gebruik van een merk buiten enig economisch verkeer schendt met andere woorden, in de regel, niet het merkrecht van de houder van het betrokken merk.
Hierbij dient evenwel een belangrijke kanttekening gemaakt te worden. Zelfs indien het gebruik niet heeft plaatsgevonden in het economische verkeer, kan de houder van het merk in bepaalde gevallen toch optreden tegen het gebruik ervan. De houder van een merk zal namelijk kunnen optreden tegen het gebruik van identieke of overeenstemmende tekens op een andere wijze dan ‘als merk’. Deze situatie beoogt het gebruik van het teken door een derde niet ter onderscheiding van diens waren of diensten maar om een andere reden. Bijv. derden gebruiken het merkteken of het merklogo als versiering, in een film of in een andere mediatoepassing, in een handelsnaam of in reclame. Of derden gebruiken het merk op het internet.
De merkhouder zal, in dergelijk geval, en teneinde het gebruik van het merk door een derde te verbieden, evenwel moeten bewijzen dat door het betrokken gebruik, zonder geldige reden, van het teken:
- of de gebruiker een ongerechtvaardigd voordeel trekt uit dat gebruik
- of dat afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidende vermogen of de reputatie van het betrokken merk.
(bron en voor meer info:
economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/Merken/)
In casu bestaat er weinig (of geen) twijfel over dat Porsche AG de merknaam Porsche bij alle mogelijke instanties ter wereld heeft neergelegd en ingeschreven en daardoor een exclusief gebruiksrecht heeft op de merknaam Porsche. Blijft nog maar de vraag of door het verspreiden van de mod de rechten die Porsche AG aan dat merk ontleent geschonden worden.
Zoals aangegeven is een louter privé-gebruik in principe geen overtreding van het merkrecht. Blijft de vraag wat "privé-gebruik" is. Men zou daaronder kunnen verstaan dat dat louter voor eigen gebruik inhoudt en dat een verspreiding via internet, die een publiek karakter heeft, daar niet onder valt. Gelet op de context en de geest van de regelgeving, lijkt het mij evenwel eerder dat onder "privé-gebruik" dient verstaan te worden: een gebruik dat geen economische motieven nastreeft. In casu zal dat het geval zijn van het modteam dat de mod gratis verspreid. Men kan bijgevolg moeilijk stellen dat ze een economisch motief hebben of dat hun activiteiten zich in het economisch verkeer bevinden.
Bijgevolg vallen zij mijns inziens onder de uitzondering "privé-gebruik".
Wel zou Porsche AG dergelijk privé-gebruik toch nog kunnen verhinderen maar dan moet het aantonen dat:
- ofwel het modteam een ongerechtvaardigd voordeel uit het gebruik van de naam Porsche in de mod haalt. Gelet op het feit dat de mod gratis verspreid wordt, lijkt dat mij haast onmogelijk;
- of dat schade wordt berokkend aan de naam Porsche door het betrokken gebruik. Wederom zie ik niet hoe ze dat kunnen hardmaken. De mod is een uiting van liefhebbers aan het voorwerp van hun bewondering. Het is dus eerder een ode aan Porsche en is, zoals in deze thread al gezegd, eigenlijk gratis reclame voor Porsche.
Wat wel een heikel punt zou kunnen zijn, is de mogelijke hypothese dat Porsche AG een licentie zou hebben verkocht aan een softwarebedrijf om een sim gebaseerd op de Porsche-cup te maken. Het is duidelijk dat de mod minstens concurrentie kan zijn voor dergelijke sim. Dat verandert in se evenwel niets aan het feit dat :
1° het mod-team geen voordeel haalt uit de mod (het is niet omdat een software ontwikkelaar een nadeel heeft dat dat automatisch betekent dat het mod-team een voordeel heeft) en
2° dat afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk Porsche (indien een modteam ooit het merk Porsche op een oude rammelbuggy zou hangen, zou dat bv wel een probleem kunnen zijn.)
Wat de eventuele software ontwikkelaar zelf betreft, die put zijn rechten enkel uit zijn overeenkomst met Porsche AG. En Porsche AG kan niet meer rechten overdragen dan het zelf heeft. Daar de rechten van Porsche AG mijns inziens niet geschonden worden, geldt voor de software ontwikkelaar in principe hetzelfde.
Feit blijft wel dat de oorzaak waarom Porsche AG in dit concreet geval optreedt waarschijnlijk daar te zoeken is.
Maar dat betekent nog niet automatisch dat Porsche AG effectief ook een zaak heeft (zie boven).
d. Concluderende bedenkingenSamengevat ben ik in casu de mening toegedaan dat het mod team juridisch weinig kan gedaan worden. Maar, zoals al gezegd, dat is louter mijn mening en die is niet meer waard dan dat. De mening die wel zou kunnen tellen is die van een rechter. Ook al kan je dat nooit met zekerheid voorspellen (gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen), ik ben er redelijk van overtuigd dat een rechter het betoog hierboven zou kunnen volgen omdat het een logische toepassing is op de feiten, voor zover ik ze begrijp, van de geldende regelgeving.
Ter afronding nog dit. Voormelde analyse berust zuiver op Belgische regelgeving. In casu is het weinig waarschijnlijk dat deze van toepassing zou zijn en de analyse dient daarom eigenlijk gemaakt te worden onder de regelgeving van de bevoegde jurisdictie. Daarbij kunnen evenwel volgende bedenkingen gemaakt worden:
- veel van de regelgeving in deze materie is geïnspireerd door of de implementatie van internationale verdragen. Gelet op het internationale karakter van deze materie, wordt er gestreefd naar een zekere eenvormigheid in de verschillende jurisdicties. De regelgeving in andere jurisdicties dan de Belgische kan bijgevolg verschillen in de nuances maar de algemene teneur zal in grote lijnen steeds dezelfde richting uitgaan, toch alleszins binnen de Europese Commissie. De bestaande regelgeving is bijvoorbeeld zo goed als identiek voor de hele Benelux.
- welke regelgeving de facto van toepassing is, wordt bepaalt door de regels van Internationaal Privaatrecht. En die zijn wel enigszins stuurbaar in casu, lijkt mij. Je zou dus, in het slechtste geval, als Enduracers-team nog kunnen "shoppen" en de zaak laten vallen onder een opportune jurisdictie.
Ten slotte ga ik nog kort in op een aantal andere situaties die hierboven aangehaald worden:
- het feit dat ISI, EA, i-Racing en andere sim-ontwikelaars veel geld op tafel leggen voor licenties, lijkt mij nogal evident. Die verkopen hun software namelijk en streven zo een economisch belang na. Daardoor vallen ze niet meer onder de uitzondering van het "privé-gebruik" en dienen ze het merkrecht, octrooirecht en mogelijk auteursrecht van andere partijen zoals constructeurs die in de sim opduiken dus wel te respecteren. De situatie is, bij gebreke aan economische drijfveer, anders voor een mod-team. Zoals in mijn vorige post reeds gezegd : het is een toepassing van regels op feiten. Als de feiten veranderen kan je bijgevolg een andere uitkomst krijgen, zelfs met dezelfde regels.
- Zo was ook de situatie van de GTP-mod anders. Het grote verwijt dat First daar maakte was dat software waarop zij de rechten bezat "gereversed engineered" was, wat een gebruik was in strijd met de gebruikslicentie op die software. Voor een doorsnee mod-team dat een mod maakt in rFactor is dat anders omdat ISI dergelijk gebruik van zijn software toelaat, en zelfs aanmoedigt. Dat ISI modden toelaat is dus wel degelijk wel relevant. Modders die mods maken voor GTR2 en andere sims lopen bijvoorbeeld mijns inziens wel risico op dit vlak. Vooral omdat Simbin in het verleden ook zeer wantrouwig was tegenover mods op zijn sims.
Zo, een post die veel langer en technischer is uitgevallen dan ik eigenlijk bedoelde.
Maar misschien is het als simracers wel niet slecht dat we deze denkoefening eens maken. Uiteindelijk hebben we er allemaal bij te winnen als modteams in rust kunnen werken. De post is ook enkel in die zin bedoeld.
Met voorgaande heb ik niet gezegd dat alles wat voor sims op het internet te verkrijgen is, legaal is. Het zal duidelijk zijn dat bijvoorbeeld conversies van één sim naar een andere wel een probleem kunnen zijn. Maar een mod-team dat alles netjes zelf ontwikkeld voor een engine waarvan de ontwikkelaar modden toelaat zoals rFactor... Ik denk echt dat er weinig onrechtmatig aan is.
Timo
. Einde paranthese.)
.
? 
